Suzanne Evans - Machiavelli dla mam

Gdy kilka lat temu zagłębiałam się w lekturę "Księcia" przez myśl by mi nie przeszło, żeby jego przemyślenia przełożyć na grunt wychowawczy. Być może zabrakło mi wtedy wyobraźni, a może po prostu w moim księstwie panował większy spokój niż w domu autorki. Czy Machiavelli pomógł jej w rodzicielskim trudzie?

Kiedy w rodzinie jest czworo dzieci, łatwo o problemy. W momencie gdy dwoje z nich jest z poprzednich małżeństw a jedno ze wspólnych dzieci ma zespół Downa, łatwo o kataklizmy. Zapomniałabym - wszystkie pociechy są poniżej ósmego roku życia. Pewnego dnia przemęczona, zestresowana i niedająca sobie rady matka sięga po dzieło florentczyka sprzed pięciu wieków, rady dotyczące skutecznego zarządzania władcy swoim ludem i ziemią. Zafascynowana lekturą postanawia potraktować swój dom jako księstwo, którym będzie zarządzać na podstawie książki. Z jakim skutkiem?

"Bo jeśli przyjąć, że nie ma jednego, idealnego sposobu na życie, to nie ma też idealnej metody wychowania i najlepszego zbioru zasad, które miałyby nas w tym wspomagać". (s. 196)

Eksperyment jaki przeprowadziła autorka w swoim domu może nieco szokować biorąc pod uwagę fakt, że "machiaveliczny" i słynne "cel uświęca środki" średnio pasują do słowa "wychowanie". Ale nawet jeśli za pierwszym razem coś wyda nam się absurdalne, czy nie warto przyjrzeć się temu bliżej? Czy stawianie granic, unikanie zbytniej szczodrości, troska o przychylność ludu/dzieci, ustalanie zasad współżycia to złe pomysły? Chciałoby się rzec, że jeśli coś wydaje się głupie, ale działa, to nie jest głupie. Sama w trakcie lektury byłam zaskoczona jak wiele z tych zasad zarządzania księstwem przy niewielkiej modyfikacji pokrywa się z pedagogiką, i jak wiele z nich podziałało w praktyce. Jednak nie zawsze było różowo. Jak wynika z relacji matki trzeba umiejętnie, z dużym wyczuciem i jeszcze większą konsekwencją się do takich eksperymentów zabierać.

Przy takiej gromadzie dzieci, gdzie pasierb i własna córka spędzają też czas w domu drugiego z rodziców, a chora córka ma specjalne potrzeby wychowawcze ciężko nie tyle coś ustalić, ale właśnie tych ustaleń przestrzegać. Tak łączona rodzina i wszystkie idące za tym konsekwencje stanowiły dla matki dodatkowe wyzwanie. Suzanne miała głowę na karku i nie oczekiwała spektakularnych efektów od razu, dodatkowo modyfikowała wyczytane rady do zasad życia rodzinnego (i imponująco pogłębiała wiedzę o samym Machiavellim, który wyraźnie jej imponował). Z kolei mi autorka zaimponowała opisaniem tych gorszych chwil eksperymentu, chwil bardzo trudnych i bolesnych, oraz podejmowanych decyzji stawiających ją w złym świetle. Dzięki temu poradnik znacznie nabiera autentyczności. Dodatkową zaletą jest jego lekki, dowcipny język i krótkie rozdziały dotyczące konkretnej kwestii wprowadzanej do rodzinnego życia. 

Czy zastosowałabym tę książkę w praktyce? Ciężko mi powiedzieć. Przede wszystkim nie zawsze zgadzałam się z poglądami autorki - na przykład uważam, że dzieci nie są z natury nieposłuszne i do posłuszeństwa nie motywuje ich głównie strach przed karą. Mam też inny model wychowania dziecka, nie stawiam się na pozycji władcy. Między mną a córką panują bardziej partnerskie relacje przy oczywistym zachowaniu proporcji co do ostatecznie podejmowanych decyzji. Z tym że mam tylko jedno dziecko (więc co ja tam wiem;p). Kiedy w domu grasuje szalona gromada, takie podejście jak moje może się po prostu nie sprawdzić. Wtedy warto zastanowić się nad przekształceniem domu w księstwo i mianować się władcą, z pewnością nawet surowsze domowe rządy będą lepsze od anarchii. A że lepiej uczyć się na cudzych błędach, ta książka będzie wtedy jak znalazł.

Autor: Suzanne Evans
 Tytuł: Machiavelli dla mam. Jak skutecznie rządzić domowym księstwem. 
Wydawnictwo: Bukowy Las 
Rok wydania: 2014 
Liczba stron: 214 
Gatunek: poradnik