Dmitrij Mereżkowski - Leonardo da Vinci. Zmartwychwstanie bogów

Być człowiekiem zapamiętanym przez następne pokolenia - takie marzenie ma na pewno wielu, ale wiadomo, że nie każdemu jest to dane. Leonardo da Vinci był jednym z tych wybranych; zasłynął z wielu talentów, a jego dzieła po dziś dzień zapierają dech w piersiach. Znamy je i podziwiamy, ale czy wiemy, jak żył ich twórca? Może się okazać, że wszyscy skrycie marzący o byciu da Vincim powinni się jednak jeszcze zastanowić. Na czym polegał dramat tego geniusza?

Ta wydana prawie sto lat temu biografia przybliża postać Leonarda, który jest w niej w zasadzie nie głównym, a jednym z głównych bohaterów. Przez większość czasu nie jest mocno zaakcentowany na pierwszym planie, przez co nieco zawiedzeni mogą być ci, którzy podobnie jak ja nastawiliby się na szczegółowy opis życia artysty. Nacisk został położony bardziej na to, jak zwykłe otoczenie reagowało na "heretyka", tego malarza, rzeźbiarza, konstruktora, wynalazcę; człowieka, który - kto wie, może z samym diabłem wchodził w konszachty? Służył różnym książętom i władcom, ale myliłby się ten, kto podejrzewałby jakieś szczególne wyróżnienia dla niego. To był renesans, dość wspomnieć Michała Anioła by uzmysłowić sobie, że ludzi z talentem w tamtym okresie nie brakowało.

I choć był to renesans, czyli "odrodzenie bogów" antyku, to był to też czas Świętej Inkwizycji, który tłumaczy z jednej strony podziw, a z drugiej pogardę dla prac Leonarda. Do tego sam artysta był dla siebie najsurowszym krytykiem. Ciągle dążąc do perfekcji, nie kończąc kolejnych prac, próbując tak wielu rzeczy na raz, by zaspokoić swój niezwykły umysł, krótko mówiąc nie ułatwiał sobie życia. Niedoceniony przez sobie współczesnych, wyprzedzający kilka epok marzyciel, który sam od siebie wymagał doskonałości - geniusz okupiony dramatem.

Mimo tego niewątpliwie ciekawego ukazania tematu, ta pięknie wydana publikacja nie jest jednak według mnie bez wad. Choć archaiczny język nie jest jedną z nich, to trzeba zaznaczyć, że może utrudniać odbiór treści. Dla mnie minusem okazały się niektóre poboczne wątki, które w zasadzie nie wnosiły nic do treści jako biografii, jak choćby zawirowania w życiu osobistym Ludovico Sforzy i jego kochanek, które przecież nie wyróżniały się na tle innych dworów czy epok. Fabuła, choć podzielona na kilkanaście dość krótkich ksiąg, sprawia wrażenie nieco szarpanej. Wydarzenia poznajemy z perspektywy kilku bohaterów, a przy takim rozbudowaniu książki lepiej według mnie sprawdziłaby się jedna, nawet niekoniecznie ta głównego bohatera.

Podsumowując, Leonardo da Vinci. Zmartwychwstanie bogów nada się na pewno jako kolejna książka o wielkim artyście. Jako pierwsza przeczytana biografia również ma szansę, ale trzeba mieć świadomość, że więcej niż o szczegółach z życia Leonarda dowiemy się z niej o epoce, w której przyszło mu żyć.

Egzemplarz recenzencki od wydawnictwa MG.

Tłumaczenie: Eugenia Żmijewska