Agnieszka Janiszewska - Urok późnego lata

Ula wraz z matką mieszka w Londynie i nigdy nie miała okazji poznać członków rodziny żyjących w komunistycznej Polsce. Jednak to nie ustrój był tu główną przeszkodą. Eliza 18 lat temu, tuż przed wybuchem wojny, wyemigrowała z kraju żywiąc do rodziców ogromną urazę. Po śmierci znienawidzonego ojca postanowiła jednak zabrać Ulę do ojczyzny. Na spotkanie wnuczki niecierpliwie czeka jej babcia Adrianna, która ma zamiar nieco przybliżyć dziewczynie historie rodzinne. Uchylenie rąbka tajemnic z przeszłości kończy się wyważeniem przez sekrety drzwi do teraźniejszości - żadna cenzura nie dałaby rady wejść im w drogę. Czy prawda zawsze oczyszcza? Czy każdą krzywdę, nawet tę wyrządzoną nieświadomie, można wybaczyć? Cofnijmy się wraz z Adrianną do wspomnień z epoki, której już nie ma, i spróbujmy zrozumieć - bo o zrozumienie się w tej historii chodzi.

Po wspaniałym Pamiętam, które okazało się książką pisaną jakby specjalnie dla mnie, nie zastanawiałam się ani chwili nad przyjęciem do recenzji dylogii Urok późnego lata. Już na wstępie zapewniam Was, że te dwa tomy są urokliwe jak ich tytuł. Jeśli pani Janiszewska równie ciekawie uczy historii, co o niej pisze, to jej uczniom można tylko pozazdrościć. 

Przedstawię tylko zarys fabuły z pierwszego tomu, w którym przenosimy się głównie do początku XX wieku. Razem z małą panienką Adą przebywamy w majątku jej rodziców, a raczej jej ojca, bo matka, choć obecna ciałem, duchowi zbyt często pozwala na absencję. Depresyjna natura, a także po prostu chłód i egocentryzm Heleny nie zapewniają Adriannie szczęśliwego dzieciństwa. Zresztą, gdyby to tylko o kiepską matkę chodziło... Smutnych i rzutujących na sytuację rodzinną dziewczyny zdarzeń nie brakowało, dlatego by uciec z domu, którego nienawidzi, decyduje się na małżeństwo z kuzynem z drugiej linii. Dezydery miał wyjątkowo liberalne poglądy co do "świętego węzła", ale małżeństwo okazało się szczęśliwe mimo przeżyć wojennych, późniejszej utraty majątku i trudnej PRL-owskiej rzeczywistości. Tyle że to szczęście niektórzy musieli drogo okupić.

Uwielbiam książki traktujące o historii Polski, takie, w których nie brakuje sekretów skrywanych przed najbliższymi, a bohaterowie są wielowymiarowi i nie da się ich łatwo zaszufladkować. Kocham czytać powieści, które opowiadane są powoli, bez pośpiechu, gdzie równie mocno dopracowany jest pierwszy, co i trzeci plan. Z prawdziwą przyjemnością poznaje losy wielu postaci, nad którymi autor nie tylko panuje - ale przede wszystkim potrafi nimi zaciekawić odbiorcę. Autorka Uroku... zdecydowanie ma do tego talent. Mimo kilkunastu, a biorąc pod uwagę tło to może nawet kilkudziesięciu przewijających się w tej wielopokoleniowej historii postaci, ani razu nie pomyślałam a to to kto jest? Mimo rozpiętości czasowej, kilku miejsc akcji i licznych retrospekcji, ani razu nie pogubiłam się w fabule, powiem więcej - przyswajałam ją bez żadnego wysiłku. Mimo dwóch tomów łącznie na grubo ponad sześćset stron, nie poczułam znużenia ani przez moment. I wreszcie mimo tego, że wiele rozwiązań fabularnych udało mi się przewidzieć sporo przed finałem, ba, byłam przekonana, że żadna niespodzianka nie miała czekać na końcu tej historii - myliłam się. 

To teraz łyżka, no może łyżeczka dziegciu, by nie było za słodko. Jeden wątek zaleciał mi trochę telenowelą, a przypadkowe spotkania urządziły sobie w tej historii mały spęd rodzinny i przespacerowały się po kilku stronach, ale ostatecznie nie wpływa to według mnie na odbiór całej powieści. Po prostu takie historie, jak te opowiedziane w Uroku... nie zdarzają się na każdym kroku. Chociaż, kto wie... może po prostu jeszcze nie wyszły na jaw? W każdym razie biorąc do ręki te dylogię należy się nastawić na opowieść niecodzienną, w której los, albo przeznaczenie jak kto woli, maczało swoje palce.

 Tak zazwyczaj się dzieje, gdy teoretycznie najbliżsi sobie ludzie nie rozmawiają ze sobą szczerze i mają przed sobą sekrety. Wtedy los sam zaczyna upominać się o swoje, a trupy wychodzą z szafy. Oczywiście nagle i nieoczekiwanie.

Urok późnego lata kryje w sobie tajemnice rodzinne, złamane serca i niespełnione nadzieje, ale przede wszystkim odnajdziemy w nim miłość, ogrom miłości zdolnej do naprawienia wielu krzywd. Przeszłość upomni się tu o swoje, a teraźniejszość będzie musiała się z nią zmierzyć. Jak po tej potyczce zmieni się życie bohaterów? Ciekawych zapraszam do lektury.

Premiera: 23. 05. 2018
Wydawnictwo: Novae Res