Paweł Jaszczuk - Lekcja martwej mowy

Rok 1968 po naszej stronie żelaznej kurtyny nie dawał wielkich szans na odbywanie podróży zagranicznych, zwłaszcza zwolnionym za poglądy wykładowcom na uczelni, chyba że...  Jakub Stern dostał możliwość udania się do miasta swojej młodości, Lwowa. Miał świadomość, że wycieczka na zaproszenie dawnego znajomego nie jest wolna od ryzyka, ale postanowił je podjąć. Nie wiedział, że podobne zaproszenie otrzymała jego koleżanka, Wilga de Brie. Nie wiedział też, że oboje staną się pionkami w skomplikowanej rozgrywce. Czy uda im się nie wypaść z gry?

Lekcja martwej mowy to piąta część cyklu z dziennikarską parą - Jakubem Sternem i Wilgą de Brie. Piąta, a zarazem pierwsza, którą miałam okazję przeczytać. Zdecydowałam się na lekturę głównie ze względu na tło historyczne wydarzeń, ponieważ nadrabiam braki w wiedzy na temat czasów PRL-u. Choć miałam świadomość, że zaczynanie serii od końca ma swoje wady, to przekonała mnie informacja, że tomy można czytać oddzielnie.

Po co Jakub i Wilga zostali ściągnięci do Lwowa? Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie, para bohaterów będzie musiała cofnąć się pamięcią do czasów, gdy pracowali razem w przedwojennym "Kurierze". Co tak ważnego udało im się wtedy odkryć, że dziś wyjątkowo mocno interesuje się tym sam Gomułka? Zresztą nie tylko on... Dwójka bohaterów początkowo nie orientuje się, że w ogóle jest obiektem aż takiego zainteresowania służb, a kiedy wreszcie to do nich dociera, jest już zdecydowanie za późno, by narzucać swoje zasady gry. Wtedy mogą już tylko robić wszystko, by wyjść z tej sytuacji cało. By to się udało, muszą odgadnąć, kto spośród tych wszystkich kręcących się wokół nich osób jest wrogiem, a kto... wrogiem śmiertelnym.

Mocną stroną tej książki jest na pewno jej klimat. Prolog przenosi nas do sierpnia 1920 roku, gdzie możemy przez chwilę poczuć grozę towarzyszącą wojnie. Następnie przenosimy się do Domu Partii w 1968 roku, by spojrzeć na Polskę pogrążoną w komunizmie. Nie zagrzewamy tam jednak miejsca, bo szybko wraz z Jakubem Sternem jedziemy do właściwego miejsca akcji, do Lwowa, który w tej książce stał się niemal głównym bohaterem. Jeśli opis przemian w mieście może boleć, to tak właśnie było w tym przypadku - ból, który czuł Stern patrząc na obecny Lwów i jednocześnie mając w pamięci żywy obraz tego przedwojennego, był wyjątkowo wyczuwalny. Nie sposób nie wspomnieć o wszechobecnych agentach, ogonach, podsłuchach, hakach, raportach i ogólnej brutalności świata przedstawionego - nawet, jeśli tamten okres zna się tylko z opowieści, to przy książkach takich jak ta, duszną atmosferę czasów słusznie minionych można poczuć niemal na własnej skórze.

Co do postaci, to niestety nie wiem, jak było w poprzednich częściach, ale tutaj pierwszych skrzypiec nie grają Stern i de Brie, raczej tańczą do muzyki granej przez kogoś innego. Nie mogę się wypowiedzieć na temat ich rozwoju jako bohaterów, i trochę nad tym ubolewam. Coś czuję, że poprzednie tomy o tych dziennikarzach dałyby mi okazję ich polubić. Tu niestety na sentymenty nie było czasu. Jak na powieść sensacyjną przystało nie brakuje wielu wątków, szybkiej akcji i bohaterów o niejasnych motywacjach. Z jednej strony bez tego byłoby po prostu nudno, z drugiej... na początku miałam problem z nadążaniem za biegiem wydarzeń. Lektura wymaga niemałego skupienia, o czym przekonałam się szybko po jej rozpoczęciu. Czytanie przypominało szaleńczy pościg, i jedynie szczegóły dotyczące Lwowa odrywały od niego na chwilę uwagę.

Post udostępniony przez Dorota Ka (@co.przeczytalam) Mar 3, 2018 o 12:56 PST

Książka na pewno zainteresuje pasjonatów historii, powieści sensacyjnych i wszystkich kochających Lwów. Teoretycznie można przeczytać Lekcję martwej mowy bez znajomości poprzednich części, ale w praktyce wychodzi na to, że korzystniej byłoby jednak zachować chronologię. Jeśli jednak nie przeszkadza Wam zaczynanie serii od końca, to skoro mamy marzec - myślę, że to dobry czas na czytanie o roku 1968.

Za egzemplarz do recenzji dziękuję Dominice Smoleń i wydawnictwu Szara Godzina.