Magdalena Knedler - Twarz Grety di Biase. Do sześciu razy sztuka

Adam prowadzi niewielką galerię we Wrocławiu. Cierpiący na nerwicę mężczyzna zamknął świat w sztywnych ramach utartych schematów i rytuałów, przez co może i nie doświadcza zbyt wiele z życia, ale jeszcze nie wylądował na oddziale zamkniętym. Uśpione od lat emocje nagle budzą się w nim pod wpływem dwóch obrazów tajemniczej włoskiej malarki. Uwieczniona  na nich twarz Grety di Biase działa na Adama jak światło na ćmę, podobnie jak mailowa korespondencja, która się między nimi zawiązuje. Pomimo ograniczeń własnego umysłu mężczyzna postanawia odnaleźć malarkę i wyrusza w podróż do Włoch. Czy znajdzie tam Gretę?

Książki Magdaleny Knedler, które do tej pory miałam okazję czytać, ujmowały mnie stylem, wrażliwością, postaciami i poruszaną tematyką. Nie mam zbyt wielu ulubionych pisarzy, ale to między innymi po książki tej autorki sięgam w ciemno. Tym razem jednak strzał w ciemno okazał się dla mnie mocno chybiony. Dlaczego?

Malarstwo nigdy szczególnie na mnie nie oddziaływało, nie pasjonuję się też włoskimi artystami jak i samymi Włochami i może tu leży po części problem, ponieważ te tematy odgrywają w tej powieści znaczną rolę. Może nawet zbyt znaczącą z punktu widzenia laika takiego jak ja? Bo oczywiście w konwersacji historyka sztuki i malarki nie mogło zabraknąć malarzy, dzieł sztuki, nurtów czy technik, ale ich natężenie mogło być zbyt duże. Dla mnie było.

Problem miałam nie tylko z tym. Niestety główny wątek, czyli pogłębianie się relacji Adama i Grety i wreszcie podróż mężczyzny do Włoch, okazał się dla mnie wręcz zaskakująco mało interesujący. Przyczyn tego stanu rzeczy upatruję w - mówiąc wprost - przegadaniu tej historii i nie mam na myśli dialogów, których było tu jak na lekarstwo. Kilkustronicowe maile, opisy stanów wewnętrznych bohatera, o szczegółowych detalach dotyczących obrazów czy ich historii nie wspominając, doprowadziły do tego, że niczym Adam kolejnego maila od Grety wypatrywałam jakiegokolwiek przyspieszenia akcji. Tyle że on czekał z niecierpliwością, a ja rosnącym znużeniem. I nawet to, że punkt kulminacyjny pod tym względem jako tako spełnił moje oczekiwania, niczego niestety nie zmienia.

Bilans jest taki, że po pięciu zachwytach przyszedł czas na rozczarowanie.

Nie jest jednak tak, że Twarz Grety... nie ma w sobie niczego interesującego. Uwagę na pewno przykuwają charakterystyczni bohaterowie, do których zresztą przyzwyczaiła czytelników autorka. Łatwo było wyobrazić sobie umęczonego nerwicą Adama, jego przyjaciela Zygmunta (pisząc te słowa mam przed oczami jego obraz ze zmaltretowanym Chrystusem), Nitę czy inne postacie z tła. Dało się też poczuć  emocje, które towarzyszyły bohaterowi przy poszukiwaniu śladów Grety we Włoszech, ale skłamałabym twierdząc, że śledziłam je z zapartym tchem. Warto wspomnieć o innych niż nerwica problemach poruszanych w tej książce, takich jak samotność, przemoc, ludzka słabość i przede wszystkim to, jak bardzo ubogaca życie otwarcie się na potrzeby drugiego człowieka, a jak spłyca je ograniczenie się tylko do własnego wnętrza. 

Biorąc pod uwagę te wszystkie wątki, z których stworzona została Greta, na myśl przychodzi mi cytat z książki w pełni oddający to, co czułam w trakcie lektury:

- (...) To niezwykłe, że z tak ciekawego tematu można zrobić tak nudny film.

Z książką niestety może być podobnie.

Tekst powstał przy współpracy z portalem Zażyj kultury.