Aleksandra Białczak - Lola [recenzja przedpremierowa]

Lola to jej druga skóra, tarcza mająca bronić przed światem. Pseudonim nadał jej chłopak wzbudzający w niej paniczny lęk, a charakter ukształtowało miejsce pobytu, ośrodek dla trudnej młodzieży, gdzie była kozłem ofiarnym. Z konieczności wzniosła wokół siebie mur z ironii, sarkazmu i chłodu, który miał pomóc wytrwać w ośrodku do matury. Zabrakło paru miesięcy. Zrządzeniem losu trafiła na młodzieżowy oddział psychiatryczny jako niedoszła samobójczyni. Czy Lola przetrwa, czy też może bohaterka odnajdzie jeszcze prawdziwą siebie? O ile w ogóle jeszcze istnieje....

Udając, staję się taka jak inni.

Samowystarczalność czy samotność

Człowiek jest zwierzęciem stadnym, to rzecz jasna żadna tajemnica. Potrzebujemy wsparcia, zrozumienia, akceptacji i uznania. Równie mocno pragniemy zwykłego serdecznego dotyku, złapania za rękę, przytulenia w gorszych chwilach. Kiedy jesteśmy tego pozbawieni możemy sobie wmawiać, że nikogo do szczęścia nam nie trzeba, że jesteśmy sobie sami sterem, żeglarzem i okrętem. Ale kiedy sztormowe fale uderzają w nas z każdej strony, nawet najlepsza łódź może nie dać rady utrzymać się na powierzchni. W końcu nadejdzie chwila, kiedy sami nad sobą stracimy panowanie, a wtedy nie sposób uniknąć katastrofy.

Kiedy puszczają tamy

Lola cierpi, a czytelnik cierpi wraz z nią. To nie jest historia nastolatki, która uważa, że świat jej nie rozumie, bohaterka jest nad wyraz dojrzałą dziewczyną. Im lepiej ją poznawałam, tym większe miałam dla niej współczucie.  Zbyt długo tłumione przez bohaterkę emocje znalazły w końcu ujście, a ich moc okazała się niszczycielska. Sugestywne opisy stanów emocjonalnych Loli, jej lęków czy mechanizmów obronnych nie pozwalały na niezaangażowanie się w tę historię. Co spowodowało tak zły stan psychiczny dziewczyny? Choroba? Środowisko? Sytuacja rodzinna? A może jeszcze coś innego? Kogo tak naprawdę nienawidziła dziewczyna - Loli, czy tej dawnej siebie? Którą chciała ukarać?

Dopracowana bohaterka

Pierwszoosobowa narracja, wielowątkowa fabuła, retrospekcje, tajemnice i ich powolne odkrywanie przed czytelnikiem okazały się dodatkowym atutem tej książki. Główną zaletą jest jednak tytułowa bohaterka i proces jej rekonwalescencji na oddziale psychiatrycznym, który okazał się dla niej bezpiecznym schronieniem. Odnoszę wrażenie, że debiutująca autorka solidnie przygotowała się do tworzenia Loli. Nie jest łatwo przekonać czytelnika do swojej postaci,  gdy nie stawia się na czarno-białe charaktery. Lola nie jest schematyczna, nie da się jej łatwo zaszufladkować, ma swoje na sumieniu co jak dla mnie działa na jej korzyść, ponieważ czyni ją bardziej prawdziwą. Dodatkowo choroba psychiczna nie jest najleższym tematem na książkę, do tego niewątpliwie potrzebne jest duże wyczucie i według mnie Aleksandra Białczak się nim wykazała. Starannie dopracowała swoją bohaterkę i przy okazji przemyciła w fabule parę istotnych kwestii.

Z emocjami nie ma żartów

Nie trzeba być psychologiem by wiedzieć, jak niebezpieczne w skutkach może być tłumienie prawdziwych emocji. Nie bez przyczyny mówi się, żeby nie dusić czegoś w sobie, bo to niezdrowe. Z tej historii dowiemy się, do czego może doprowadzić długotrwałe negowanie własnych uczuć, przewlekły stres, odrzucenie wśród rówieśników i brak wsparcia w rodzinie. Niezdrowe to zdecydowanie nie jest adekwatne słowo. Chowając się za udawanym wizerunkiem królowej lodu i chłodu nie tylko nie udało się Loli zamrozić odczuwanego bólu, ale całkowicie straciła nad nim kontrolę. Kolejnym ważnym tematem tej powieści jest postrzeganie osób z problemami psychicznymi przez otoczenie. Niedoszli samobójcy, anorektyczki, bulimiczki, nastolatkowie nieradzący sobie z agresją, cierpiący na fobię społeczną... Tak różnorodne jednostki poznamy na kartach tej historii. Mimo wszystkich różnic łączy ich na pewno obawa przed odrzuceniem, oceną ze strony innych.

Na koniec możemy zapytać sami siebie, czy nie schowaliśmy się za jakąś Lolą w obawie przed światem. Jak wysoki jest mur obronny wokół nas, i czy aby nie stoimy za nim zupełnie sami. Z taką refleksją ta książka nas zostawia.

Za przesłanie egzemplarza do recenzji dziękuję wydawnictwu Novae Res.