Zbigniew Białas - Nebraska [recenzja]

Autor: Zbigniew Białas
Tytuł: Nebraska
Wydawnictwo: MG
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 192
Gatunek: literatura współczesna 

Jak już pewnie niektórzy z Was się orientują, bardzo lubię sięgać po wszelkie relacje z podróży. Nie będzie więc zaskoczeniem mój apetyt na tę właśnie książkę - dziennik z dziewięciomiesięcznego pobytu w Nebrasce, stanie, na którym kończy się  wschód a zaczyna zachód. Autor przebywał tam w związku z prowadzonymi badaniami naukowymi, a ta publikacja to nic innego jak zapiski, które powstały w czasie tamtego pobytu. Zanim jednak przejdziemy dalej przenieśmy się w czasie, w czym pomóc może nam ten cytat:

"Wszystko wskazuje na to, że po drugiej stronie Atlantyku, w Polsce, pojawił się bohater narodowy, obrońca honoru Ojczyzny, zbawca, lekarz naszych kompleksów, a przede wszystkim pogromca Niemców. Wór odpowiedzialności wrzucono na barki niepozornego skoczka narciarskiego, Adama Małysza. Może i dobrze. Odciąży trochę starzejącego się i schorowanego papieża, który od lat sam dźwiga ten krzyż."

Kojarzymy już, kiedy to było? (aż się łezka w oku kręci.) To teraz możemy już zacząć podróż pełną przygód - obiad pod domem Tomka Sawyera, ucieczka przed mormonami, złote umywalki Elvisa i przede wszystkim płaska Nebraska, czyli dziennik  sprzed piętnastu lat.

Jednak myliłby się ten, kto uznałby ten dziennik za relację dotyczącą jedynie mniej lub bardziej interesujących pod względem turystycznym atrakcji. Owszem, mamy tu bardzo ciekawe opowieści dotyczące choćby samochodowej podróży po kilku stanach, jesteśmy w parkach narodowych, jedziemy nie zawsze autostradą, odwiedzamy osobliwe stacje benzynowe i spotykamy różnych ludzi. Poznajemy piekielny upał w drodze do Vegas, kupujemy pamiątki, kąpiemy się w przeróżnych wodach. Gdzieś na drugim planie, ale jednak dość wyraźnie poznajemy los Indian (rok 2001) zamkniętych w rezerwatach, także momentami beznadzieję amerykańskiej prowincji, rozległe tereny pełne niczego, a z tego widoku możemy wysnuć być może śmiały, ale jednak nie tak całkiem nieuzasadniony wniosek - wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma, a Ameryka nie zawsze wygląda tak, jak w filmie akcji z przystojnym aktorem w roli głównej. Można też trafić na miejsce żywcem wyjęte ze starego westernu, a może pamiętające jeszcze starsze czasy.

Między tym wszystkim autor wplata również pewne dygresje dotyczące nie tylko swojej pracy i przyziemnych spraw typu załatwianie mieszkania, zdawanie prawa jazdy czy kupno auta. Mamy okazję poznać myśli dotyczące samego podróżowania, refleksji nad tym, co ludzi do tego prowokuje czy też przymusza. Były to ciekawe i nastrajające do namysłu momenty w lekturze. Autor szczerze opisuje z resztą nie tylko te myśli pojawiające się w jego głowie. Nie ukrywa w swoim dzienniku (a w tym momencie w opublikowanej książce) swoich lęków, osobistych poglądów, sympatii i antypatii do napotykanych ludzi. Z tego względu pozycja zyskuje na wiarygodności i nabiera bardziej intymnego charakteru.

Zdecydowanie można się przy tej książce bawić. Poczucie humoru autora, jego spostrzeżenia na temat Amerykanów, Polaków czy niektórych absurdów z punktu widzenia Europejczyka sprawiały, że raz po raz wybuchałam przy tej książce śmiechem. Czytało mi się tę pozycję szybko, z dużą przyjemnością i ze świadomością, że oto mam przed sobą relację z podróży człowieka, który potrafi obserwować i przelać to, co zobaczył na papier w sposób wyjątkowo atrakcyjny dla osoby, która dotąd nawet nie bardzo wiedziała, gdzie ta cała Nebraska dokładnie leży. Nie można również pominąć faktu, że autor na własne oczy zobaczył jak Ameryka zmieniła się po 9/11. W styczniu powitał go inny świat niż ten, który opuszczał w październiku, a mimo to odnoszę wrażenie że nieważne, iż ten dziennik powstał przed piętnastoma laty. Mam przeczucie, że prowincja w Ameryce nie zmienia się na tyle szybko, żeby stracił on na aktualności. W każdym razie większość miejsc, które autor zobaczył, pewnie w dalszym ciągu robi podobne wrażenie, a i mentalność ludzi raczej tak szybko się nie zmienia. Dlatego czas spędzony przy książce uważam za bardzo dobrze spożytkowany.

Cytat str. 30

Za egzemplarz recenzencki dziękuję wydawnictwu MG.